ترومپت، که «ساز پادشاهان» لقبش داده‌اند، از مهمترین سازهای موسیقی دنیاست. در تقسیم‌بندی انواع سازهای موسیقی، ترومپت به گروه سازهای بادی برنجی تعلق دارد و در مقایسه با دیگر سازهای اصلی این خانواده یعنی هورن، ترومبون و توبا، از نظر گستره‌ی صوتی زیرترین ساز این خانواده محسوب می‌شود. ترومپت با دمیدن هوا در ساز از بین لب‌هایی تقریباً بسته نواخته می‌شود. لرزش لبها بصورت صدای وزوز (Buzzing) ستون هوایی را در داخل ساز به حرکت درمی‌آورد و یک صوت موسیقایی با طول موجی مشخص تولید می‌شود.
یک ترومپت معمولاً متشکل از بیش از هفتاد بخشِ ریز و درشت است که این تعداد، بسته به شرکت سازنده اندکی متفاوت است.
ترومپت از آلیاژ برنج ساخته می‌شود و طول لوله‌ی آن دو بار به صورت مستطیلی تاخورده است.
ترومپت جزو سازهای انتقالی است. به این معنی که نوتی که در آن، «دو» محسوب می‌شود در حقیقت «دو»ی تعریف‌شده و استاندارد دیاپازون نیست. البته ترومپتِ دو نیز وجود دارد اما ترومپتی که بطور معمول در موسیقی استفاده می‌شود ترومپت «سی‌بمل» است. یعنی نوت «دو» در آن در واقع نوت «سی‌بمل» دیاپازون است. طول لوله در ترومپت «سی‌بمل» حدود ۴۸/۱متر است. در ساخت ترومپت جیبی (Pocket Trumpet) همین طول رعایت می‌شود لیکن به دلیل خم و پیچ‌های بیشتر لوله‌ی ساز، حجم صوتی آن از ترومپت عادی کمتر است.
-
- ترومپت جیبی
-
- ترومپت جیبی
ترومپت‌های دیگری از جمله «ر»، «می‌بمل»، «می»، «لا» و «سل»(ترومپت سوپرانو) نیز وجود دارند که بسته به نوع قطعه و دامنه‌ی زیراییِ آن و به جهت سهولت در اجرا، کم و بیش از آنها در ارکسترها استفاده می‌شود. در حقیقت ملاک انتخاب هر یک از انواع ترومپت، سهولت اجرای یک قطعه است اما در این میان ترومپت سی بمل، علاوه بر مطلوب بودن صدای آن، به دلیل اینکه بیش از دیگر انواع، با فرکانس‌های تعریف شده‌ی نوتها مطابقت دارد، و همچنین مطلوب بودن رنگ صوتیِ آن در ارکستر نسبت به دیگر انواع، رایج‌ترین نوع است. با اینحال در ارکسترها از ترومپت‌های دیگر به ویژه ترومپت دو نیز استفاده می‌شود.
در ترومپت‌های اولیه ابزاری برای تغییر طول لوله‌ی هوا وجود نداشت اما ترومپت‌های امروزی دارای سه کلید هستند که طول لوله را تغییر می‌دهند. بطور معمول این کلیدها به شکل پیستونی هستند اما ترومپت‌هایی با کلیدهای چرخشی (Rotary) نیز ساخته و نواخته می‌شوند.
Rotary trumpet
چگونه فقط با سه کلید، همه‌ی نوتهای موسیقی با ترومپت اجرا می‌شوند؟ این پرسشِ معمول در اولین برخوردِ بیشتر افراد با ترومپت است. پاسخ این پرسش در گرو آشنایی ما با مقوله‌ی هارمونیک‌هاست. نوازنده با کنترل روزنه‌ی لبها میزان زیرایی را از بین هارمونیک‌ها انتخاب می‌کند. کلیدها از سمت سرساز شماره‌گذاری می‌شوند. با گرفتن هر کلید طول لوله بیشتر و زیرایی (pitch) کمتر (صدا بم‌تر) می‌شود. کلید اول یک پرده، کلید دوم نیم پرده و کلید سوم یک و نیم پرده زیرایی را بم‌تر می‌کنند. بنابراین ترکیب‌های مختلف انگشت‌گذاری، نوتهای با فواصل دیگر را ایجاد می‌کنند. برای نمونه گرفتن همزمان کلیدهای دوم و سوم، دو پرده زیرایی را بم‌تر می‌کنند و به همین سبب است که گرفتن همزمان کلیدهای اول و دوم (یک به علاوه‌ی نیم) همان نوتی را ایجاد می‌کند که گرفتن کلید سوم به تنهایی. بر همین اساس طیف تمام نوتهای یک گام کروماتیک را می‌توان در ترومپتی با سه کلید داشت. بنابراین برای اجرای کامل گام کروماتیک نیازی به کلیدهای بیشتر نیست.
حال با این اطلاعات می‌توانیم به این پرسش پاسخ دهیم که چرا نوت سل (برای نمونه) هم بصورت دست باز و بدون گرفتن کلید اجرا می‌شود و هم با گرفتن کلیدهای اول و سوم؟ پاسخ این است که اولا نوت سل قبل از نوت دو در توالی هارمونیک‌ها وجود دارد لذا نیازی به گرفتن کلید نیست و دوم اینکه نوت سل دو و نیم پرده از نوت دو بم‌تر است لذا با گرفتن کلید اول، یک پرده و با گرفتن کلید سوم، یک و نیم پرده و لذا با گرفتن همزمان‌شان دو و نیم پرده از نوت دو پایین‌تر خواهیم آمد.
در نوع خاصی از ترومپت، ترومپت پیکولو که طول لوله‌ی آن نصف ترومپت سی‌بمل است،کلید چهارمی هم وجود دارد که با گرفتن آن، صدا دو و نیم پرده بم‌تر می‌شود. در نواختن ترومپت پیکولو معمولاً از سرسازی کوچکتر از سرساز ترومپت عادی استفاده می‌شود.
ترومپت پیکولو
گستره‌ی صوتیِ ترومپت سی‌بمل حدود دو و نیم اکتاو و در این دامنه است:
البته نوازندگان به لطایف‌الحیلی این گستره را چه در منطقه‌ی بم و چه در منطقه‌ی زیر، تا چهار اکتاو نیز افزایش می‌دهند. طبیعتاً رنگ صوتی ساز، در خارج از گستره‌ی معمول، تغییر می‌کند که این مسأله به کیفیت اجرای یک نوازنده نیز بستگی خواهد داشت.
آلیاژهای مورد استفاده در ساخت ترومپت:
ترومپت‌ها از آلیاژ برنج ساخته می‌شوند. هرچند بصورت سفارشی و بطور استثنایی شاید ترومپت‌هایی از طلا یا نقره هم ساخته شوند. برنج آلیاژی از مس و روی است. (متفاوت با برنز که آلیاژی از مس و قلع است). آلیاژ برنج خاصیت آکوستیکی قوی دارد. وجود درصد کمی روی در این آلیاژ سبب می‌شود تا فلز زمانیکه سرد است به لحاظ استحکام قابل استفاده باشد. برنجی که معمولاً در ساخت ترومپت بکار می‌رود برنج زرد است که ۷۰ درصد مس و مابقی روی است. برنج طلایی ۸۰ درصد مس دارد و برنج نقره‌ای علاوه بر روی و مس، درصدی نیکل هم دارد. در ساخت برخی اجزای ترومپت از مواد دیگری نیز استفاده می‌شود. از جمله استیل و چوب پنبه در دریچه‌های تخلیه آب، و نیکل و نمد و صدف مروارید در کلید و پیستون‌ها.