نخستین اجراهای نوازندگانی همچون «ابراهیم خان یاور» را در اواخر دورهی قاجار، میتوان نخستین تلاشها برای اجرای موسیقی ایرانی با یک ساز بادی برنجی دانست. هرچند ضبطی از دورههای قبل از آن در دست نیست اما با توجه به اینکه سازهای بادی برنجی در همان دوره وارد ایران شدهاند، بعید است تا پیش از آن تجربهای دیگر در این خصوص وجود داشته باشد. نکته اینجاست که بر خلاف تصور رایج، اجرای موسیقی کلاسیک ایرانی با یک ساز بادی برنجی، از موسیقی تعزیه آغاز نشده هرچند امروزه سازهای بادی برنجی (که ترومپت در این زمینه یکهتاز و پرکاربردترین است) با زبان و بیان ایرانی، تنها در موسیقی تعزیه حضور دارند و گوش امروز ما ترومپتِ ایرانی را تنها در تعزیه شنیده و با شنیدن یک اجرای موسیقی ایرانی با ترومپت همه یاد موسیقی تعزیه میافتیم. اجرای موسیقی ایرانی با یک ساز بادی برنجی در ابتدا در ارکسترهایی با محوریت موسیقی غربی یا زیر نظر یک موزیسین غربی و عموماً در موزیک نظام تجربه شده است. اما با گذشت زمان، هم علاقه به اجرای موسیقی ایرانی با ترومپت در گروههای نظامی کاهش یافته و هم نوازندهای به سمت چنین تجربهای نرفته یا اگر رفته از حاصل کارهایش نمونهای در دست نیست. در هر حال با گذشت زمان استفاده از ترومپت با اجرای فواصل ایرانی در ارکسترهای نظامی یا غربی کاهش و علاقه به استفاده از آن در موسیقی تعزیه افزایش یافته است. استفاده از ترومپت در موسیقی تعزیه تقریباً از اواسط دههی پنجاه و در دوره پهلوی دوم تثبیت شده و همواره نوازندگان خوبی در این عرصه فعالیت داشتهاند. در سالهای گذشته (از اواخر دههی هشتاد به این سو) به یکباره هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی ترومپتنوازی در موسیقی تعزیه رشد داشته است. علت این امر تجربهی نی نوازیِ برخی ترومپت نوازانِ موسیقی تعزیه در یکی دو دههی گذشته بوده است.
ترومپت نوازی در موسیقی تعزیه و اجرای فواصل مقامهایی چون شوشتری، دشتی، سهگاه، شور و غیره با ترومپت دو چالش عمده برای نوازندگان این شاخه دارد. بیان، نخستین موضوع در این خصوص است. موسیقی ایرانی علاوه بر فواصل موسیقایی خاص، لهجه و بیان منحصر به فرد و ویژهی خود را دارد که یک نوازندهی ترومپت حتی اگر با این لحن و بیان آشنا نیز باشد ترجمهی آن به زبانِ ترومپت کار دشواریست. اما موضوع دوم تولید فواصلِ سه ربع پرده یا همان مجنب با ترومپت است. برای این کار گوش نوازنده مهمترین عامل است. در نواختنِ سازی که با اندکی کم و زیاد شدن فشار هوا زیراییِ یک نغمه تغییر میکند، تولید ژوستِ یک فاصلهی مجنب به صحت گوش و تشخیص نوازنده معطوف خواهد بود. به لحاظ فنی و سختافزاری نیز اینکه برای تولید این فواصل کدام کلید را باید انتخاب کرد (کلیدی که به نوتِ بالاتر مربوط است یا کلیدی که به نوتِ پایینتر؟!) یا کشوییهای ساز به چه صورتی باید باشند، چالشهای دست یافتن به این فن و تواناییست.
خانهی ترومپت ایران در حال تهیهی ویدیوهایی آموزشی در این باره است و در کنار آن به مرور، نوازندههای شاخص ترومپت در موسیقی تعزیه نیز در این صفحه معرفی خواهند شد. در حال حاضر سعید نبئی و علی صالحی از نوازندگان شاخص ترومپت در موسیقی تعزیه هستند که با این دو نوازندهی برجسته و چند نوازندهی دیگر از چند شهر مختلف، در تهیهی مجموعه مطالبی برای آموزش در این خصوص همکاری خواهیم داشت.