شخصی که حتی آشناییِ اولیهای نیز با موسیقی ندارد میتواند پشت یک پیانو بنشیند و زیرترین نوتها را با یک فشار انگشت به راحتی اجرا کند. در مورد خیلی از سازها اینچنین است. اما اجرای نوتهای زیر با ترومپت چندان کار آسانی نیست و همین مسأله «یکی از مهمترین چالشهای یک نوازندهی ترومپت» است. با اینحال نباید فراموش کنیم که این تنها یکی از، تنها یکی از مهمترین چالشهاست و نه تنها چالشِ نوازندگیِ ترومپت. برخی از هنرآموزان آنقدر روی این مساله متمرکز میشوند که اصلِ ماجرا را فراموش میکنند: موسیقی
روز نخست، ترومپت به دست نمیگیریم که بتوانیم با آن صدایِ فلان نوتِ زیر را تولید کنیم. ترومپت یک ساز موسیقی است. با همان گسترهی صوتی خودمان، باید به درست اجرا کردن، دقیق و با اندیشه نواختن، مطالعه در مورد موسیقی ای که میآموزیم و توجه به تمامِ عناصر موسیقی توجه کنیم. اولویت همیشه با خودِ موسیقی است و اجرای اکتاو هایِ بیشتر به خودیِ خود هیچ ارزشی ندارد.
اما برای افزایش گستره ی صوتی و اجرای نوت های هر چه بالاتر چه باید کرد:
گام نخست: صبور باشید!
هنرجویان ترومپت با نواختن اولین نوتها دوست دارند نوتهای بیشتری را اجرا کنند. ابتدا نوتِ دو تا سل را میزنند. سراغ لا میروند. سراغ دویِ بعدی میروند و با هر نتوانستنی بیشتر تحریک میشوند تا بتوانند نوتهای بالاتری را بنوازند. در همان مراحل ابتدایی آموزش، زمانی که هنرجو دیگر همان لا و دو را به راحتی مینوازد باید به یاد بیاورد که مدتی قبل همین نوتها را به دشواری مینواخت. شاید این اساسیترین نکتهای باشد که در مسیر آموزش و در خصوص اجرای نوتهای بالا (زیر) / High Notes در ترومپت نباید فراموش شود. گذشت زمان و البته تمرین هر روزه و خوداگاه شدنِ کنترل روی لبها اجرای نوتهای بالا در ترومپت را روز به روز برای یک هنرجو سهلتر خواهد کرد.
قدرت ذهن:
هرگز نباید فراموش کرد که اجرای نوتهای بالا، بیش و پیش از آنکه یک کار فیزیکی و جسمی باشد، یک فرایند ذهنی است. مادامیکه اجرای نوتهای زیر را دستنیافتنی و دشوار و دور از تواناییمان تصور کنیم هرگز موفق به اجرای آنها نخواهیم شد. بنابراین در بهبود شرایط ذهنی ایتدا باید غولِ High Note را در ذهنمان بشکنیم. نوتها را روی خط حامل به جای صعودی دیدن، افقی ببینید. هر نوت در پی نوتی دیگر میآید. نوتها وزن یکسانی باهم دارند. هر نوت، تنها یک نوت است و نه چیزی بیشتر و متفاوتتر از هر نوت دیگری. در کنار چنین تصوری، آمادگی ذهنی و تمرکز نیز بینهایت در این امر مهم است. راجر اینگرام ترومپتنواز امریکایی میگوید: «اگر قرار بود اجرای نوتهای رجیستر بالا، تنها متکی بر توانایی جسمی باشند، شامپانزهها هم میتوانستند با کمی یادگیری آن را بنوازند ولی به سبب نداشتن قدرت ذهنیِ کافی از انجام این کار عاجزند». بنابراین تقویت قوای ذهنی و جسمی بطور همزمان و موازی، ما را در اجرای نوتهای زیرتر یاری خواهند کرد. همیشه به یاد داشته باشیم که اجرای رجیسترهای بالا به همراهیِ جسم و ذهن نیاز دارد. از طریق ذهن است که نوازنده قادر خواهد بود (و باید قادر باشد) که نوتهای بالا را قبل از نواختن بشنود و از هم تفکیک کند. همچنین اعتماد به نفس نوازنده، نقشی حیاتی را ایفا میکند. ناگفته نماند که به دست آوردن قدرت ذهنی نیازمند زمان و تمرین¬های مکرر است تا ذهن به مرور زمان با آن آشنا شود. ورزشهایی همچون شنا و یوگا در این خصوص بسیار مفید اند.
همچنین نباید فراموش کرد که نحوه ی صحیح نفس گیری در ترومپت در اجرای گستره ی صوتی بالا در ترومپت بسیار نقش تعیین کننده ای دارد.
تمرینهای ویژه برای افزایش گسترهی صوتی:
جان فادیس ترومپتنواز امریکایی میگوید: «خیلیها توانایی نوازندگی من را خدادادی تلقی میکنند در حالی که نمیدانند از ۱۰ سالگی، ساعتها پای تمرین مینشستم. من تمام موفقیت هایم را در اجرا، به خصوص در رجیستر بالا، مدیون پافشاری روی تمرینات، الهام گرفتن و تلاش های سخت میدانم».
خوب میدانیم که صبور بودن و تمرینهای هر روزه و تمرکز و تقویت قوای ذهنی با وجود اهمیت فراوانشان تمامِ ماجرا نیستند و تمرینهای ویژهای نیز برای هر چه بیشتر کردن گسترهی صوتی در نواختنمان لازم است.
در اینجا به نکات و تمرینهایی برای افزایش گسترهی صوتی اشاره خواهیم کرد:
تمرینی برای تسلطِ بیشتر رویِ لب ها:
«اجرایِ قطعاتِ موسیقی با پایین ترین دینامیسمِ ممکن»
این تمرین، در حقیقت تمرینی برای تقویتِ لبها و رسیدن به تمرکز بیشتر بر کارِ لبها در ترومپتنوازیست. هر قطعهی موسیقیِ مشخصی که یادگرفتهاید، با پایینترین دینامیسمی که میتوانید، بنوازید. (پیانوترین حالتِ ممکن)
بخشهای مختلفِ قطعه را میتوانید با دینامیسمِ طبیعی و نرمال اجرا کنید و دوباره سراغِ دینامیسمِ پایین بروید. در واقع با لبها و ملودی بازی کنید. باید بتوانید قطعه را با دینامیسمهای دلخواه اجرا کنید و روی کنترلِ لبها متمرکز شوید. دقت کنید که به هیچ وجه نباید با فشارِ غیرطبیعی ساز بزنید و نباید فشاری روی لبها باشد. شاید در دینامیسمِ پایین، جاهایی صدای نوتها درست تولید نشود! این موضوع اهمیتی ندارد. به نواختنِ قطعه ادامه دهید. این تمرین در بلندمدت، روی نواختنِ بهتر و راحتترِ نوتهایِ بالا (High Notes) هم تأثیرِ مثبت خواهد داشت.
در این ویدیو، برای نشان دادنِ نحوهی انجامِ این تمرین، دو بخشِ کوتاه از دو قطعهی موسیقی برای نمونه نواخته شدهاست. نخست، قطعهی My Way اثرِ مشهورِ فرانک سیناترا و دوم، کنسرت اتودِ الکساندر گودیک.